Lichamelijk onderzoek en eerste hulp bij dieren

Met een lichamelijk onderzoek leert u de gezondheid van uw dier kennen.

In de eigen omgeving is het dier rustig en vertrouwd en dat maakt het lichamelijk onderzoek makkelijker om te doen.

Bij een lichamelijk onderzoek let u op de uiterlijke en zichtbare kenmerken. Deze  kenmerken kunt u noteren in een notitieboekje, zodat u de gezondheid van uw dier in de gaten kan houden.

 

De ademhaling

Bij de controle van de ademhaling kijkt u of de ademhaling oppervlakkig is of dat uw dier diep ademhaalt. Een oppervlakkige ademhaling kan duiden op stress en gezondheidsklachten.

Ook let u op de frequentie van de ademhaling, een rustige gelijkmatige ademhaling duidt op ontspanning.

Een snelle oppervlakkige ademhaling kan duiden op gezondheidsklachten. Dit is natuurlijk normaal als uw dier net een activiteit heeft gedaan.

Mocht u bijgeluiden horen bij de ademhaling, dan is het raadzaam om dit met uw dierenarts te bespreken.

De pols (Hartslag).

Het is in het begin zoeken om de pols te vinden bij uw dier en door regelmatig te oefenen leert u de pols te voelen.

De pols kan op verschillende plekken voelbaar zijn en dat is afhankelijk per diersoort. in de hals bij de onderkaak, linksvoor vlakbij de oksel of in de liezen is de pols (hartslag) voelbaar.

Soms is het handig om eerst bij uzelf de pols te voelen op verschillende plekken, zodat u het makkelijker kan vinden bij uw dier en weet wat u gaat voelen.

Bij de pols voelt u de frequentie. De frequentie geeft aan hoe snel de pols gaat. Wisselingen van frequentie is afhankelijk van de activiteiten en rust. 

Ook kunt u een ritme gaan ontdekken bij de pols en deze hoort regelmatig te zijn. Bij een onregelmatige ritme kan duiden op gezondheidsklachten

Wanneer u een verschil gaat merken zonder dat er een aanleiding is, kan het duiden op gezondheidsklachten.

De lichaamstemperatuur

Via een thermometer meet u rectaal de temperatuur van uw dier.

• Een verhoogde temperatuur kan duiden op een ontsteking en/of infectie.
• Een verlaagde temperatuur kan duiden op serieuze gezondheidsklachten.

Verandering van temperatuur vraagt overleg met de dierenarts.

De slijmvliezen.

De kleur van de slijmvliezen bij de ogen en mond geven de doorbloeding aan. Deze slijmvliezen horen licht roze te zijn en geven een goede doorbloeding aan. Andere kleuren zijn serieuze  aandachtspunten die met uw dierenarts bespreekt.

Ook de vochtigheid van de slijmvliezen geven een indicatie aan van de vochtbalans in het lichaam. Slijmvliezen horen lichtvochtig te zijn.

De lymfeknopen.

In het lichaam zijn een aantal oppervlakkige lymfeknopen te voelen, de lymfeknopen zijn de filters van het immuunsysteem.

Bij een actief immuunsysteem kunnen de lymfeknopen duidelijker voelbaar te zijn en kunnen gevoelig zijn en dat is een indicatie voor gezondheidsklachten.

Bij de kaak, oksel, liezen zitten de lymfeklieren, deze met voorzichtigheid en zachte handen afvoelen vanwege hun gevoeligheid en organen die in de buurt liggen die kwetsbaar zijn.

De huid

De huid heeft een belangrijke functie van het lichaam, de bescherming en vormt de eerste barrière van het immuunsysteem.

Het controleren van de huid op de kleur, geur, temperatuur, gevoeligheid en oplichtbaarheid geeft een indicatie over de gezondheid van uw dier. 

Door het gehele lichaam af te voelen, kijkt u of er bijzonderheden zichtbaar zijn, zoals een kleurverandering en gevoeligheden. Dit kan duiden op gezondheidsklachten.

De vacht

Met de controle van de vacht let u op de glans en geslotenheid, ook het is het waardevol te noteren als er een afwijkende richting of kleur van de vacht zichtbaar is.

Veranderingen in de vacht zijn signalen die kunnen duiden op gezondheidsklachten

Onderzoek van het hoofd.

• Bij de oren bekijkt u de gehoorschelp en of deze schoon zijn en neutrale geur heeft.
• Bij de neus bekijkt u op de vochtigheid en de reinheid.
• Bij de mond bekijkt u de tanden, kiezen, mondslijmvlies en let u op de geur, vochtigheid en de kleur.

Een sterke geur, uitvloeiing en roodheid geeft aan dat er gezondheidsklachten zijn.

Hoornige structuren

Bij de nagels, hoeven en zooltjes kijkt u naar de grootte en vorm, gladheid en voelt u de temperatuur.

Veranderingen kunnen duiden op gezondheidsklachten.

Beweging en bespiering

Tijdens het lopen of bewegen van uw dier kunt u letten op soepelheid, flexibiliteit, houding.

Bij het aanraken voelt u naar de zachtheid van de spieren en bindweefsel.

Bij spanning en onstabiliteit en stramheid kunnen duiden op gezondheidsklachten. 

Daarbij let u ook op pijnuitingen en ongemak bij uw dier.

Urine en ontlasting

Het is goed om de urine en ontlasting regelmatig te controleren op kleur, geur en bijmengingen.

Bij de ontlasting let u ook op de stevigheid en het verteringsproces. Merkt u daar een verandering op, dan zijn er gezondheidsklachten bij uw dier.

Aandachtspunt is hierin ook het eet- en drinkgedrag mee te nemen.

Verandering in het eet- en drinkpatroon zijn aanwijzingen van gezondheidsklachten.

De invloeden

Er zijn “standaard” waarden te vinden, alleen kunnen er verschillende invloeden waarbij oa de ademhaling, de pols en lichaamstemperatuur verschuiven

• leeftijd van het dier
• grootte van het dier
• rust en activiteit
• omgevingstemperatuur
• stress

Door regelmatig uw dier te onderzoeken, leert u de normaal waarden van uw dier te kennen. 

Waarneming

De waarden zijn een waarneming en geven geen conclusie wat er kan zijn met uw dier. 

Deze waarnemingen helpen u om de gezondheid van uw dier beter te begrijpen. Door zelf een dagboek bij te houden, kunt u deze waarden noteren. 

Deze waarnemingen zijn voor een dierenarts en/of diertherapeut zinvol om mee te nemen als bevinding als het dier in zijn/haar eigen omgeving is en worden als aandachtspunt meegenomen voor een passende ondersteuning voor de gezondheid van uw dier. 

Mocht u willen leren om een lichamelijk onderzoek goed uit te voeren, volg dan de cursus EHBO in de praktijk bij hond het kat.

EHBO

Een dier in nood kan anders reageren door pijn, angst en paniek. Zorg altijd voor veiligheid in omgang met het dier en de omgevingsfactoren,

Probeer het dier op z’n gemakt te stellen en eventueel te fixeren om de eerste hulp te kunnen bieden.

Zorg dat de verplaatsing voorzichtig gebeurt en biedt het dier ondersteuning.

Blijf vooral kalm en rustig, dit heeft een kalmerend effect op het dier. en ook bij rust is het beter om de situatie te kunnen overzien.

Bij een dier die in nood is, is het belangrijk om zo spoedig mogelijk naar de dierenarts te gaan.

• Bloedingen
• Verwondingen
  • open wonden
  • brandwonden
• Fracturen
• Ademhalingsproblemen
• Hersen/rug trauma
• Shock
• Verdrinking
• Verstikking
• Vergiftiging
• Verlamming
• Epilepsie
• Acute maag- en darmproblemen
• Problemen met braken, ontlasten en urineren
• Bij twijfel over de gezondheid van uw dier, ook altijd eerst contact op nemen met uw dierenarts.

U kunt zelf EHBO leren toe te passen bij uw hond en kat. 

Gegevens van een dierenarts

Zorg dat u de gegevens van de dierenarts paraat hebt, zodat u gelijk contact op kan nemen zoals telefoonnummer, openingstijden en dienstregeling bij spoedgevallen.

Dierenartsen hebben in de avonden en weekenden altijd een spoeddienst. Mogelijk dat u bij uw eigen dierenarts wordt doorverwezen naar een andere dierenarts voor deze spoeddienst. 

Bespreek de overlevingskans bij uw dier in nood en mocht de kwaliteit van leven nog reëel is, dan is de eerste hulp levensreddend. 

Bij veel dierenartsen worden meerdere onderzoeksmethode aangeboden, als het levensreddende onderzoeken zijn, dan kan het zeker de overweging waard zijn.

Is het een onderzoek om te onderzoeken en verder geen behandelplan wordt besproken, dan is het raadzaam om met de dierenarts het doel van het onderzoek en behandelplan verder te bespreken.

Verder lezen: Hoe vind ik een goede betaalbare dierenarts?

Overlijden van een dier

Ondanks alle zorgen van de dierenarts en/of betrokkenden kan het dier komen te overlijden of het dier heeft een ernstige lijdensweg dat het beter is om het dier te laten inslapen.

Vaak speelt er een schuldgevoel, machteloosheid, verdriet en boosheid mee, zeker als er onverwachts afscheid van een dier genomen wordt.

Afscheid nemen van een dier is een ingrijpende en emotionele gebeurtenis en daar hoor je de ruimte voor te krijgen bij de dierenarts.  

Neem bij het afscheid van uw dier de tijd bij het overlijden en blijf aanwezig, dat stelt het dier gerust. 

Wat kunt u verder doen?

Er zijn verschillende cursussen en websites die u inzicht bieden over de gezondheid van uw dier.

Door zelf te gaan verdiepen over de gezondheid van uw dier, krijgt u meer inzicht wanneer u zelf de ondersteuning kunt inzetten of de hulp inschakelt van een diertherapeut en dierenarts.

Op deze websites staan interessante lezingen, workshops en cursussen die u kunt volgen.

• Dierhomeopathie online | eerste hulp met homeopathie
• Academie voor Homeopathie | Homeopathische EHBO voor dieren
• Lezingen-Workshops – Silverlinde

Ook geeft deze praktijk veel informatie via de nieuwsbrieven, blog en op de website bij extra over de gezondheid van uw dier. 

Daarnaast staan er op de volgende websites goede en duidelijke informatie en kennis over de gezondheid van uw dier 

• Symptoomchecker – Medisch Centrum Voor Dieren
• Kennisbank – Medisch Centrum Voor Dieren
• Dierenkliniek Wilhelminapark Utrecht 

Deze websites bieden geen vervanging voor de dierenarts, wel krijgt u meer inzicht over gezondheidsklachten.

Samen met uw eigen observatie en  lichamelijk onderzoek bij uw dier, kunt u de dierenarts en de diertherapeut alle benodigde informatie geven die van belang is voor een goede diagnose en conclusie voor een passend behandeladvies.

Gezondheidszorg op maat

Er bestaat geen standaard protocol voor een gezondheidsklacht. 

Elk dier heeft zijn/haar eigen gezondheidsklachten en per individu hoort er een passend behandeladvies gegeven te worden, waarbij alle factoren meegenomen te worden zoals ziektegeschiedenis, leefomstandigheden, voeding en gedrag.

Het doorgeven van alle informatie over de gezondheid en de klachten van uw dier horen besproken en onderzocht te worden, voordat er een passende  behandeling kan worden ingezet.

Waar let ik op bij het gebruik van medicijnen van de dierenarts?

Het gebruik van medicatie, ook vaccinaties en parasitaire middelen van de dierenarts kan naast de ingezette werking ook bijwerkingen hebben.

Het is dan altijd raadzaam om de bijsluiters te lezen.

Helaas worden deze niet altijd meegegeven door de dierenarts.

Op diergeneesmiddelen.info en VetCompendium zijn de bijsluiters beschikbaar.

Mocht u twijfels hebben over een reactie van uw dier op een bepaalde medicatie, vaccinatie en parasitair middel, meldt dit altijd bij uw dierenarts. Ook is het te melden bij CBG-MEB

Mogelijke bijwerkingen horen serieus opgepakt te worden, ieder dier met zijn/haar gezondheid reageert anders op een bepaalde medicatie, vaccinatie en parasitair middel.

Natuurlijke geneeswijze

Veel gezondheidsklachten kunt u ook behandelen met o.a. kruiden, bloesemremedie en homeopathische middelen. 

Bij het gebruik van natuurlijke middelen wordt het zelfgenezend vermogen hersteld en de uitscheidingsprocessen versterkt, waardoor het dier in balans komt. 

Met een cursus kunt u het gebruik van 20 homeopathische middelen toepassen ter ondersteuning acute gezondheidsklachten van uw dier.

Het gelijk in kunnen zetten van homeopathische middelen stimuleert het zelf genezend vermogen van uw dier.